ساسان مویدی:من عکاس ضد جنگ هستم

             

گفت و گو با ساسان مویدی عکاسی که با عکس هایش قصه می گوید:

 

          

سمیرا جعفری/ گیتی تصویر>  ناخواسته وارد حرفه ای عکاسی شده است. به گفته ی خود بارها زمین خورده ، بارها دیده نشده  ولی کوتاه نیامده است و حالا می توان وی را به عنوان یکی از برترین عکاسان ایران دانست. عکاسی که آوازه اش با مجموعه عکس هایی که داستان هایی متفاوت و گاها تلخ را روایت می کند به خارج از مرزها هم رسیده است.

ساسان مویدی متولد ۱۳۳۸ است. او یکی از اولین عکاس هایی بود که حمله شیمیایی صدام را در حلبچه ثبت کرد. و شاید به واسطه ی مجموعه حلبچه و دیگر عکس های اش در جنگ،  بسیاری وی را عکاس جنگ می دانند. ولی  مجموعه ی عکس های مستند و اجتماعی که مویدی از در سال های اخیر منتشر کرده است او را به یک عکاس مستند دغدغه مند در زمینه ی آسیب های اجتماعی بدل کرده است. تا جایی که مجموعه ی “عشق” وی سال گذشته برنده ی جایزه ی جهانی عکس صلح اتریش در سال ۲۰۲۰ شد. از بین مجموعه‌ عکس های ساسان مویدی می توان به ؛ تهران، ۵۰ روز از جنگ؛ مبادله زندانی (اُسرای جنگ)؛ عکاسان جنگ؛ حلبچه؛ ماسوله؛ فرش بیات؛ تصویر آفتاب؛ کوبانی؛ ایزدیان؛ قصه عشق؛ و نازنین، بن بست اول- پلاک۲ اشاره کرد.

شش کتاب انفرادی و سی و هفت نمایشگاه انفرادی از کارهای اش نتیجه ی ۴۱ سال حضور او در عرصه ی عکاسی است.

مویدی در گفت و گو با گیتی تصویر از چگونگی ورودش به حرفه ی عکاسی؛ مشکلات این حرفه و روزهای تلخ و شیرینی که در این سال ها سپری کرده می گوید:

بدون دوربین نمی توانم زندگی کنم

از سن هفده سالگی یعنی  سال۱۳۵۵ بنا بر شرایطی که برای ام فراهم شد عکاسی را در تلویزیون آموزشی وقت نزد اساتید آن زمان شروع کردم و از اواخر سال ۵۸ تا فروردین ۱۳۶۰ بعد از اتمام خدمت سربازی کارم را در واحد عکاسی گرافیک انتشارات سروش زیر نظر مستقیم زنده یاد بهمن جلالی ادامه دادم.  سال ۱۳۶۱تا ۱۳۷۹ به عنوان عکاس در چندین مجله ی هفتگی و ماهنامه مشغول بودم. همچنین از سال ۱۳۷۹ تا ابتدای اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۶ در واحد عکاسی سیما دوره ی خدمتم را به پایان رساندم و بازنشسته شدم.  ولی این بازنشستگی شروع کار من به حساب می آمد. چرا که من به مانند سال های گذشته همچنان کارم را در ژانرهای مختلف ادامه دادم. تا امروز دوربین همیشه با من بوده است و نمی توانم بدون آن زندگی کنم.

با عکاسی مستند زندگی می کنم

در طی این سالها در ژانرهای مختلف عکاسی از جمله عکاسی جنگ و مستند اجتماعی، عکاسی تئاتر و سینما و عکاسی مدلینگ تبلیغات فعالیت داشتم. ولی بسیاری ساسان مویدی را عکاس جنگ می دانند این در حالی است که  من عکاس ضد جنگ هستم. چرا که در آن زمان هم بیشتربا غیر نظامی های سر و کار داشتم. این روزها هم با عکاسی مستند زندگی می کنم و با عکاسی تبلیغات زندگی ام را می چرخانم.

همیشه دغدغه ی اجتماعی داشته ام

در کنار عکاسی همیشه دغدغه ی مسائل اجتماعی داشته ام.  شاید علاقه ام به عکاسی مستند؛ حضورم را در این حوزه پررنگ تر کرد.

من سال های گذشته معتقد بودم عکاس حرف خود را با عکس هایش می زند و نیازی به توضیح ندارد ولی این روزها عکاسی و به دنبال آن عکاسی مستند دستخوش تغییر شده است. در عکاسی مستند؛ عکاس باید علاوه بر عکاسی؛ به مسایل اجتماعی هم اشراف داشته باشد. حتی به نظرم بهتر است در مراکز آموشی و ورک شاپ ها عکاس ها از آموزش های علوم اجتماعی نیز بهره مند شوند.

قضاوت ممنوع!

یکی دیگر از ارکان مهم در عکاسی مستند؛ این است که قضاوت را کنار بگذاریم و واقعیت را بدون نگاه شخصی به تصویر بکشیم.  اگر فردی که سوژه ی عکاسی می شود مورد قضاوت عکاس قرار نگیرد هم راحت تر می توان با آن ارتباط برقرار کرد و هم نگاه بدون قضاوت عکاس به مخاطب نیز القا می شود و مخاطب را نیز به سمتی پیش می برد که قضاوت نکند.

عکاس باید قصه گوی خوبی باشد

قصه گویی در عکاسی و به خصوص عکاسی مستند نقش مهمی دارد. به نظرم یک عکاس قبل از هر چیز باید قصه گوی خوبی باشد. و بتواند برای عکس های خود نیز قصه ای روایت کند. ولی با این حال  من خود را صرفا یک عکاس می دانم که متاسفانه به ادبیات و قصه دل نبسته ام. در صورتی که متن نویسی برای عکس ها به یکی از ارکان اصلی عکاسی تبدیل شده است.

به چیدمان در عکاسی مستند اعتقاد ندارم

در عکاسی شیوه های خاص خود را دارم. به طور مثال هیچ وقت به چیدمان در عکاسی مستند اعتقاد نداشته ام. چرا که باید هر چیز همانطور که وجود دارد ثبت شود، بدون نمایش.

همچنین از آن جایی که  انتخاب عکس هایم برای انتشار کار سختی است، همیشه این انتخاب را به عهده ی فرد دیگری گذاشته ام و هیچ وقت عکس های ام را خودم انتخاب نکرده ام.

روایتی متفاوت‌ از قصه ی عشق

یکی از مجموعه هایی که خودم علاقه ی ویژه ای به آن دارم قصه عشق است. این  مجموعه ای  برنده جایزه جهانی عکس صلح اتریش در سال ۲۰۲۰ شد. مجموعه ای که روایت کننده عشق  صلاح سعیدپور و همسرش سروه امینی است. صلاح در سال ۱۳۸۰ در ۱۵ سالگی دو دست و دو چشم خود را بر اثر انفجار مین از دست داد که بعدا با کمک همسرش بر مشکلات زندگی غلبه کرده و در رشته شنای معلولین مدال‌ها و افتخارات متعددی در سطح ملی و جهانی کسب کرد.  شاید عکاس های زیادی تا به امروز زندگی معلولین را دستمایه ی کار خود قرار داده اند. ولی حرف من دراین مجموعه عشق این دو به یکدیگر بود.

دختری به نام نازنین

یکی از تلخ ترین مجموعه عکس هایم, مجموعه ی “نازنین” بود. دختری دربین کولی ها که قصه ای زندگی متفاوتی داشت. خاطرم است برای به سرانجام رساندن این مجموعه غروب ها به محل زندگی کولی ها می رفتم و در طول چهار روز این مجموعه را جمع آوری کردم. یکی ازغم انگیزترین داستان ها را در حین عکاسی این مجموعه شنیدم. داستانی که از سرنوشت غم انگیز نازنین و دیگر  زنان و دختران آن منطقه سخن می گفت. من گاهی لازم می بینم‌ ازمخاطبان ام به دلیل تلخی مجموعه ها عذرخواهی کنم.

همین حوالی تهران

“مجموعه بن بست اول- پلاک ۲ ” از مجموعه‌ عکس هایی بود که در آن به آسیب های اجتماعی شهرمان پرداخته می شد. عکس های مجموعه را در محله ی امام زاده یحیی تهران گرفته بودم. خانه ای که در آن چندین خانوار کنار هم زندگی می کردند که هر کدام مشکلات خود را داشتند. حتی تلاش کردم به واسطه ی انتشار این مجموعه عکس یکی از این خانواده ها را سر و سامان دهم که متاسفانه به سرانجام نرسید.

پرتره ساسان مویدی

 

گاهی به بن بست می رسیم

پروژه های عکاسی مستند غالبا بلند مدت است و این امکان وجود دارد که به بن بست برسد و عکاس موفق به جمع آوری مجموعه اش هم نشود.  حتی خودم مدت هاست مشغول جمع آوری مجموعه ی گلادیاتور با موضوع خروس  هستم که هنوز نتوانستم آن را به سرانجام برسانم.

گاهی احساس در عکاسی اولویت دارد

گاهی از من درباره ی اولویت فرم یا احساس می پرسند. به جرات می گویم در عکاسی حال حاضر فرم در اولویت نیست. مانند مجموعه عکس رحم اجاره ی که شاید در وهله ی اول احساس کنیم چنگی به دل نمیزند ولی با شنیدن قصه ی این مجموعه همه چیز تغییر می کند و مخاطب با آثار شگفت انگیزی روبرو می شود.

 

تصویر مجموعه عکس حلبچه

نمایی از اتاق کار ساسان مویدی که با کنتاکتهای قدیمی کاغذ دیواری شده است

نمایی از اتاق کار ساسان مویدی که با کنتاکتهای قدیمی کاغذ دیواری شده است

نمایی از اتاق کار ساسان مویدی که با کنتاکتهای قدیمی کاغذ دیواری شده است

قبلی «
بعدی »

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *